Pojęcie „fundament” w życiu, nawet poza budowlanym jest stosowane dość powszechnie. Określa się niektóre rzeczy mianem „wiedzy fundamentalnej”, albo mówi się, że „… trzeba zbudować dobry fundament by móc …” „zbudujcie to na silnym fundamencie jakim jest…” itp..
Można zatem od razu stwierdzić, ze element zwany fundamentem jest dość istotny z budowlanego punktu widzenia.
Co to jest fundament?
Najprościej mówiąc fundamentem nazywamy najniżej położony element konstrukcyjny obiektu budowlanego, przenoszący jego obciążenia na grunt.
Fundamenty bezpośrednie to zaś takie, które swoją powierzchnią podstawy przekazują obciążenie na podłoże gruntowe w sposób bezpośredni. Nazywane często fundamentami płytkimi z uwagi na fakt, że na ogół posadawia się je na małej głębokości.
Przykłady fundamentów bezpośrednich:
1. ława fundamentowa;
2. stopa fundamentowa;
3. płyta fundamentowa;
4. ruszt fundamentowy;
5. skrzynie fundamentowe.
Ad1) Ławy fundamentowe, czyli najpowszechniej stosowane fundamenty. Wykonywane pod ścianami bądź rzędami słupów (wówczas gdy jest to korzystniejsze niż zastosowanie stóp fundamentowych). Obecnie wykonywane główniej jako betonowe lub żelbetowe. Ławy fundamentowe mogą mieć klasyczny przekrój prostokątny (najczęściej spotykany), trapezowy lub schodkowy.
a) Ławy betonowe, czyli następca ław kamiennych i ceglanych. Wbrew nazwie, ławy te to nie tylko beton. Posiadają jeszcze, wykonane na całej długości zbrojenie czterema prętami, umieszczone bezpośrednio pod ścianą. Ma ono za zadanie zabezpieczyć fundament przed pękaniem.
b) Ławy żelbetowe, wykonywane wówczas gdy występuje słaba nośność podłoża lub gdy jesteśmy ograniczeni wysokością i musimy zrobić ławę, stosunkowo płaską. Ich zbrojenie wygląda tak jak zbrojenie ław betonowych jednak dodatkowo posiadają zbrojenie poprzeczne (główne) dzięki czemu mogą przenosić znacznie większe obciążenia.
c) Ławy pasmowe (pod rzędy słupów), gdy w jednej osi w niewielkich odległościach od siebie występuje kilka słupów, korzystniejszym rozwiązaniem od stóp fundamentowych mogą być ławy pasmowe. Wykonuje się je wyłącznie jako żelbetowe.
Ad 2) Stopy fundamentowe dawniej wykonywano z cegły lub nawet kamienia, dziś w dobie powszechnego betonu i żelbetu wydają się to mało realne. Rodzaj użytego materiały determinuje sposób przekazywania obciążeń. Gdy obciążenia będą działały osiowo – można zastosować beton, gdy mimośrodowo – żelbet. Stosowane są głównie pod słupy. Podstawa tego typu fundamentu to najczęściej kwadrat bądź prostokąt o proporcji boków 1:3. Kształt to zazwyczaj prostopadłościan, co wynika z łatwości wykonania. Powierzchnia boczna raczej płaska choć spotykane są również powierzchnie schodkowe.
W sytuacji gdy mamy dwa blisko siebie usytuowane słupy możemy zastosować stopę grupową.
Ad3) Płyty fundamentowe, stosowane zarówno na powierzchni jak i pod ziemią. Stanowią podstawę całego obiektu budowlanego bądź jego części podzielonej dylatacjami. Płyty projektowane są wówczas gdy:
a) pod obiektem występuję grunt niejednorodny, a konieczna jest uzyskanie sztywności fundamentu;
b) przy zastosowaniu ław i stup fundamentowych, powierzchnia ich byłaby na tyle duża, że pozostało by niewiele wolnych przestrzeni (ekonomicznie, lepiej wykonać płytę).
Ad4) Ruszty fundamentowe, wykonywane gdy obciążenia przekazywane przez układ słupów zbyt duże by mogła je przenieść ława pasmowa, przy czym odległości miedzy słupami powinny być zbliżone w obu kierunkach. Ruszty to żelbetowe, krzyżujące się ze sobą ławy fundamentowe, wykonywane pod ściany bądź słupy. Słupy te powinny być usytuowane w miejscu skrzyżowań ławy.
Ad5) Skrzynie fundamentowe, to połączenie płyt fundamentowych za pomocą ścian. Elementy te wspólnie tworzą monolit. Skrzynie stosuje się pod budynki wysokie o bardzo dużych obciążeniach pionowych, w celu uzyskania sztywności fundamentu i równomiernego przeniesienia obciążeń na grunt.
Podsumowanie
Dobrze, mamy to ! Trochę tego było, prawda? Taki temat, dość złożony i niesamowicie istotny, ponieważ wszelkie zaniedbania na etapie robót fundamentowych będą bardzo kosztowne w późniejszej naprawie. To co Tobie tutaj przedstawiłem to tylko namiastka, o fundamentach można by mówić bez końca…
Wszystkiego Budowlanego,
pozdrawiam
Tomek z naukabudowanictwa.pl
Bibliografia:
Na podstawie wiedzy własnej oraz w oparciu o:
Literatura:
1. Mirosława Popek, Bożena Wapińska, Podstawy budownictwa, WSIP, Warszawa 2009.