Cement, wapno i gips te trzy produkty najczęściej kojarzymy ze słowem spoiwo. Czym właściwie one są i czy te trzy słowa wystarczą by zdefiniować spoiwo budowlane? I tak właściwie to jakie one mają zastosowanie? Jeśli interesują Cię odpowiedzi na te pytania to wiedz, że dobrze trafiłeś! 🙂
Co to jest spoiwo?
Często w budownictwie mówimy o spoiwach myląc ich rodzaje i zastosowanie, zazwyczaj wrzucając wszystko do jednego worka. Zacznijmy zatem do tego czym w ogóle one są:
Spoiwo mineralne to wypalony w wysokiej temperaturze, sproszkowany materiał, który dzięki reakcją chemicznym po wymieszaniu (zarobieniu) z wodą wiąże i twardnieje, uzyskując dzięki temu cechy ciała stałego.
Wiąże i twardnieje? Więc co się z nim dzieje?
Wiązanie spoiwa jest procesem chemicznym zachodzącym między jego składnikami (wodą i spoiwem) nadający mieszance cechy ciała stałego. Natomiast twardnienie następuje zaraz po związaniu i powoduje wzrost wytrzymałości.
Klasyfikacja spoiw mineralny
Teraz już wiesz czym są spoiwa, więc spróbujemy sobie je jakoś podzielić:
1. Spoiwa powietrzne to takie, w których dwa powyższe procesy (wiązanie i twardnienie) zachodzą wyłącznie przy udziale powietrza. Wśród nich rozróżniamy:
a) wapienne spoiwa powietrzne (wapno powietrzne) – wykorzystywane gównie przy wznoszeniu murów kondygnacji nadziemnych, do wykonywania bloczków betonu komórkowego lub cegły wapienno- piaskowej;
b) spoiwa gipsowe– stosowane do produkcji zapraw i klejów gipsowych oraz bloczków pustaków i płyt;
c) spoiwa magnezytowe– mają zastosowanie głównie przy sporządzaniu podkładów pod wykładziny podłogowe, ale także podłóg bezspoinowych oraz płytek podłogowych.
2. Spoiwa hydrauliczne w przeciwieństwie do spoiw powietrznych wiążą i twardnieją również pod wodą. Cecha ta sprawia, że niewątpliwie należą do jednych z podstawowych materiałów budowlanych. Rozróżniamy:
a) wapno hydrauliczne stosowane do zapraw służących do wznoszenia murów fundamentowych oraz betonów niskich marek;
b) cement portlandzki (we wszystkich jego odmianach) wykorzystywany do tworzenia zapraw, mieszanek betonowych i betonów.
Wapienne spoiwa powietrzne
Wyróżniamy trzy rodzaje wapna powietrznego:
1. Wapno wapniowe (CL) – wytwarzane wyłącznie z czystych wapieni nie zawierających żadnych dodatków hydrauliczny lecz wyłącznie węglan wapnia. Podział:
a) wapno palone zwane także wapnem niegaszonym- powstaje poprzez prażenie kamienia wapiennego, stosowane w postaci brył lub drobno zmielonego proszku, który to wykorzystuje się choćby do produkcji wspomnianego wcześniej betonu komórkowego [1];
b) wapno hydratyzowane- powstaje poprzez gaszenie brył wapna palonego, stosowane jako proszek, zawiesina bądź lepka masa. [1]
2. Wapno dolomitowe (DL) – powstaje z wapieni zawierających ogromy procent (90-100%) dolomitu. [2]
3. Wapno pokarbidowe- stosowane wyłącznie do murowania, powstałe jako produkt uboczny przy produkcji acetylenu z karbidu.
Spoiwa gipsowe
Dzielimy na dwie grupy: gips do bezpośredniego stosowania w budownictwie oraz gipsy specjalne (np. szpachlowy, tynkarski).
Przy zastosowaniu gipsu należy mieć na uwadze kilka podstawowych właściwości tego materiału. Pierwszą z nich jest utrata wytrzymałości pod wpływem wilgoci co sprawia, że niechętnie będziemy używać gipsu na zewnątrz budynku, ani w miejscach charakteryzujących się stale podwyższonym poziomem wilgoci. Druga rzecz o której należy pamiętać, to nietolerancja na wyroby stalowe. Mówiąc wprost gips powoduje korozję stali i należy unikać bezpośredniego kontaktu tych dwóch materiałów.
Cement portlandzki
Powstały w wyniku zmielenia klinkieru cementowego i dodatków nie przekraczających 5%. Cement występuje w kilku klasach: 32,5N; 32,5R, 42,5N; 42,5R; 52,5N oraz 52,5R.
Co oznacza ten tajemy zapis?
Liczna określa minimalną wytrzymałość po 28 dniach twardnienia, wyrażoną w MPa.
Litera „N” oznacza normalne wiązanie, natomiast „R” wysoką wytrzymałość wczesną.
Cementy powszechnego użytku
1. Cement portlandzki (CEM I) – zastosowanie do wszystkich rodzajów konstrukcji monolitycznych, prefabrykowanych i sprężonych.
2. Cement portlandzki mieszany (CEM II) – wykorzystywany do produkcji drobnowymiarowych prefabrykatów, warstw podkładowych oraz wyrównawczych jak również do produkcji betonu zwykłego.
3. Cement hutniczy (CEM III) – stosowany przy tworzeniu konstrukcji masywnych.
4. Cement pucolanowy (CEM IV) – zamiennik dla cementu portlandzkiego przy wykonywaniu obiektów związanych z ochroną środowiska bądź budownictwie hydrotechnicznym.
5. Cement wieloskładnikowy (CEM V) – używany do produkcji elementów betonowych.
Magazynowanie spoiw
Najistotniejsze przy magazynowaniu spoiw jest zabezpieczenie ich przed wilgocią. Najlepiej sprawdzają się szczelne zbiorniki wykonane z materiałów nie reagujących ze spoiwem.
W przypadku składowania spoiw w workach musimy zadbać o suche podłoże oraz zabezpieczenie przed opadami. Zaleca się układanie worków na drewnianych paletach w stosach nie większych niż 10 worków tego samego materiału.
Podsumowanie
Trudny temat za nami prawda? Jednak spoiwa budowlane to jeden z podstawowych materiałów stosowany w budownictwie i nie można go nie znać. Wiele wyrobów o których będziemy mówili w kolejnych artykułach będzie zawierało spoiwa, jeśli nie chcesz się pogubić to zdecydowanie musisz ugruntować wiedzę o nich.
Wszystkiego Budowlanego,
pozdrawiam
Tomek z naukabudowanictwa.pl
Bibliografia:
Na podstawie wiedzy własnej oraz w oparciu o:
Literatura:
1. Mirosława Popek, Bożena Wapińska, Podstawy budownictwa, WSIP, Warszawa 2009.
2. Edward Szymański, Murarstwo i tynkarstwo, technologia materiały, WSIP, Warszawa 2010